Situata për shqiptarët në Maqedoninë e Veriut po përkeqësohet me shpejtësi alarmante. Në një zhvillim të fundit shqetësues, Gjykata Kushtetuese e vendit ka shfuqizuar ligjin që garantonte barazinë në punësimin e shqiptarëve në administratën shtetërore, një vendim që ka shkaktuar valë të forta reagimesh.
Vendimi, i marrë me votim të fshehtë dhe në mungesën e njërit prej anëtarëve shqiptarë të gjykatës, ka çuar në largimin e mbi 800 shqiptarëve nga administrata që nga ardhja në pushtet e VMRO-së në fund të qershorit. Kjo lëvizje shihet gjerësisht si një goditje e rëndë ndaj të drejtave të shqiptarëve dhe një shkelje e hapur e Marrëveshjes së Ohrit.
Kryetari i Gjykatës Kushtetuese ka argumentuar se mekanizmi i njohur si ‘Balancuesi’ shkelte të drejtat dhe liritë e qytetarëve dhe diskriminonte përkatësinë etnike në konkurset për punësimet në administratë. Ky justifikim ka nxitur kritika të ashpra nga komuniteti shqiptar, i cili e sheh këtë si një pretekst për të minuar përfaqësimin e tyre në institucionet shtetërore.
Opozita shqiptare, e udhëhequr nga BDI, ka reaguar me forcë, duke deklaruar se shfuqizimi i ligjit shkel rëndë Marrëveshjen e Ohrit. Kjo marrëveshje historike, e arritur në 2001, ka qenë thelbësore për garantimin e të drejtave të shqiptarëve dhe ruajtjen e paqes ndëretnike në vend.
Paralelisht me këtë krizë, vazhdon debati i nxehtë për përdorimin e gjuhës shqipe si gjuhë zyrtare. Deputeti shqiptar Elmi Aziri, në një seancë të fundit parlamentare, u shpreh me forcë: “Kjo gjuhë flitet këtu para se të ishit ju!”, duke iu referuar historisë së gjatë të pranisë shqiptare në rajon. Ai e cilësoi situatën si “shprehje e një mllefi të akumuluar nacionalist, shovinist, racist dhe fashist”.
Për më tepër, raportohet se gjuha shqipe është hequr nga shumë tabela rrugësh dhe emra institucionesh, një lëvizje që shihet si një përpjekje e qëllimshme për të marginalizuar prezencën dhe kulturën shqiptare në vend.
Ndërkohë, heshtja e Tiranës zyrtare ndaj këtyre zhvillimeve ka nxitur kritika. Përveç disa deklaratave të përgjithshme nga zyrtarë si Spiropali, nuk ka pasur ndonjë reagim të fortë diplomatik apo notë proteste nga qeveria shqiptare.
Komuniteti ndërkombëtar, veçanërisht BE-ja dhe SHBA-ja, po ndjekin me shqetësim këto zhvillime. Ka gjasa se kjo situatë mund të çojë në destabilizim të mëtejshëm të Maqedonisë së Veriut dhe potencialisht të ndikojë në stabilitetin e gjithë rajonit të Ballkanit.
Kjo krizë në zhvillim nxjerr në pah delikatesën e marrëdhënieve ndëretnike në Maqedoninë e Veriut dhe tregon se sa lehtë mund të minohen arritjet e dy dekadave të fundit. Mbetet për t’u parë se si do të zhvillohet situata në ditët në vijim dhe nëse do të ketë ndërhyrje ndërkombëtare për të parandaluar një përshkallëzim të mëtejshëm të tensioneve.
