Presidenti serb Aleksandër Vuçiç i injoron qytetarët serbë në çdo vendim që merr, megjithatë, ata janë të vendosur të mos injorojnë marrëzitë e qeverisë, dhe projekte, që në kurriz të “pazareve diplomatike” mund të dëmtojnë shtetin e tyre. Të shtunën, më 10 gusht, në ora 19:00 është paralajmëruar një protestë e madhe në Beograd në Terazije, ku qytetarët do të shprehin kundërshtimin e tyre ndaj minierave të litiumit në Serbi, që sipas idesë së qeverisë duhet ta bëjë Rio Tinto. Organizatorët presin mijëra pjesëmarrës dhe ftohen qytetarët të vijnë pa përkatësi politike, shkruan “Nova.rs”. Kjo protestë është kulmi i mosmarrëveshjeve që po bëhen gjithnjë e më të ashpra në Serbi pas memorandumit të nënshkruar së fundmi me Bashkimin Evropian për lëndët e para strategjike. Ai dokument inkurajoi më tej opozitën dhe aktivistët mjedisorë në luftën kundër korrupsionit dhe për një mjedis të shëndetshëm.
Protesta masive
Më 29 korrik, protesta u mbajtën në Shabac, Arandjelovac, Kraljevë, Ljig dhe në komunën e Beogradit të Barajevës. Protestat paralajmërojnë se projekti, do të shkaktonte dëme të drejtpërdrejta, afatgjata dhe të pariparueshme në ujin, tokën, ajrin dhe jetën e dhjetëra mijëra banorëve vendas. “Kjo është një protestë për të mirën e të gjithë qytetarëve. Politikanët dhe aktivistët partiakë janë të mirëpritur, por pa shenja partiake. Pjesëmarrësve të protestës luten të vijnë me pankarta, mesazhe mjedisore dhe pa flamuj të vendeve të tjera dhe mesazhe që përçajnë turmën. Është koha për të dërguar mesazhin se populli i Serbisë qëndron i bashkuar dhe secili mban pjesën e tij të përgjegjësisë”, thuhet në ftesën e “Eco Sdraza”. Data u zgjodh simbolikisht sepse, siç thuhet në njoftim, atëherë do të skadojnë 40 ditët që SEOS i dha Qeverisë së Serbisë për të miratuar ligjin për minierat e litiumit.
Propozimi i qeverisë
Është tashmë e qartë pas protestave masive në të gjithë Serbinë se qeveria nuk ka një hapësirë të qartë për të filluar projektin e minierave të litiumit në luginën e Jadrës. Fshatrat dhe qytetet janë zgjuar, njerëzit po ecin në dhjetëra vende, kjo është arsyeja pse qeveria është e kujdesshme për hapat e ardhshëm. Një nga drejtimet e ardhshme potenciale të veprimit të regjimit të SNS lidhur me minierat e litiumit është mbajtja e një referendumi deri në fund të vitit 2025, ku vox populi do të thoshte atë që mendon dhe ndoshta do të merrte vendimin përfundimtar nëse do të ketë miniera në perëndim. të Serbisë apo jo. Megjithatë, është e diskutueshme nëse ka aktualisht kapacitete demokratike dhe institucionale që qytetarët të thonë vërtet atë që mendojnë, duke pasur parasysh perfitimet e shumta ligjore dhe politike që SNS mund të përdorë për të siguruar atë që dëshiron.
Mbështetja e ndërkombëtarëve
A do të detyrohet sërish Vuçiç të tërhiqet për çështjen e litiumit? Cilat janë pasojat e shfrytëzimit të bakrit në Serbi? Mediat gjermane po shkruajnë për këtë. “Kryengritja kundër planeve për minierat e litiumit – Gjermania si kokë turku”, titullohet artikulli i publikuar në portalin e tij të internetit nga shërbimi publik gjerman MDR. Autori i tekstit, Andrej Ivanji, shkruan se “tema e litiumit ka trazuar shpirtrat në Serbi, sepse vendi ka sasi të mëdha të këtij metali të lehtë të rëndësishëm globalisht të nevojshëm për bateritë”. “Dhe Gjermanisë dhe Bashkimit Evropian kanë nevojë edhe më shumë për të zbatuar axhendën e vitit 2030, në fund të fundit, Gjermania dëshiron të ndërtojë 15 milionë makina elektrike deri atëherë”, shton MDR. “Tani ambientalistët dhe opozita shpresojnë se do të jenë në gjendje të zgjerojnë presionin e rrugëve aq shumë sa Vuçiç të detyrohet të tërhiqet përsëri. Por tani rrethanat janë të ndryshme. Vuçiq tani ka në krah Gjermaninë, BE-në dhe SHBA-në. Përfaqësuesit e qeverisë kanë njoftuar tashmë se çfarë do të ndodhë nëse dikush përpiqet të bllokojë arterien e trafikut ndërkombëtar këtë herë: bazuar në rregulloret ligjore, ai do të parandalohet nga forca policore – si në çdo vend demokratik evropian”, përfundon autori.
