Ndërsa inteligjenca artificiale bëhet më e avancuar, shkencëtarët po e përdorin gjithnjë e më shumë për të analizuar të ardhmen e njerëzimit dhe planetit tonë. Por ideja që kompjuterët mund të parashikojnë shkatërrimin e një shoqërie nuk është e re – në vitin 1972, studiuesit në Institutin e Teknologjisë në Massachusetts (MIT) krijuan një model kompjuterik që analizonte modelet e rritjes së popullsisë, përdorimin e burimeve natyrore dhe konsumin e energjisë.
Hulumtimi i tyre, i cili ngjalli skepticizëm në atë kohë, parashikoi se kolapsi i qytetërimit njerëzor mund të ndodhë në mesin e shekullit të 21-të, ose rreth vitit 2040. Me fjalë të tjera, nëse këto modele janë të sakta, kemi pak më shumë se 15 vjet përpara se të ndodhin pasoja të rënda.
A ishin të sakta parashikimet e MIT?
Megjithëse raporti i vitit 1972 u tall në atë kohë, kërkimet e mëvonshme sugjerojnë se modeli mund të ketë qenë shumë më i saktë se sa mendohej fillimisht. Në vitin 2009, një grup tjetër shkencëtarësh kreu një analizë të ngjashme, e cila arriti në rezultate pothuajse identike.
Sipas revistës “American Scientist”, një analizë e fundit tregoi se të dhënat e modelit nga viti 1972 janë ende jashtëzakonisht të sakta, madje edhe 35 vjet më vonë.
“Ne nuk dimë për asnjë model ekonomik që të ketë qenë kaq i saktë për një periudhë kaq të gjatë kohore,” thuhet në raport.
Hulumtimet shtesë konfirmojnë parashikimet e zymta. Në vitin 2021, Gaia Herrington, një studiuese holandeze e zhvillimit të qëndrueshëm, gjithashtu analizoi të dhënat e vjetra dhe i krahasoi ato me prova të reja empirike. Rezultatet ishin shkatërruese – të dhënat vazhduan të përputheshin me parashikimet e mëparshme.
Sipas analizës së saj, rritja ekonomike mund të ngadalësohet deri në fund të kësaj dekade, ndërsa kolapsi shoqëror mund të ndodhë dhjetë vjet më vonë.
Megjithatë, Herrington ofron një fije shprese.
“Ne kemi ende një shans për të ndryshuar kursin dhe për të shmangur skenarin më të keq,” tha ajo.
Ai e sheh çelësin e zgjidhjes në inovacionin e biznesit, ndryshimet në politikat e qeverisë dhe angazhimin e shoqërisë civile.
Ndërsa është e pamundur të thuhet me siguri nëse këto parashikime do të realizohen, fakti që modelet e mëparshme janë provuar të jenë jashtëzakonisht të sakta ngre një pyetje serioze – a mund t’ia lejojmë vetes t’i shpërfillim ato?
